Als het je wéér overkomt – oude patronen, nieuwe inzichten-

Je hebt het al zo vaak tegen jezelf gezegd:
“Volgende keer doe ik het anders. Dan stel ik wél een grens. Dan kies ik voor mezelf.”

Je weet het. Je snapt het. Je hebt er al zoveel over gelezen en gepraat.
En toch gebeurt het weer. Je zegt ‘ja’ terwijl je ‘nee’ voelt. Je slikt je woorden in. Je blijft doorgaan terwijl je lichaam allang roept dat het genoeg is.

In deze blog neem ik je mee in hoe oude ervaringen uit je kindertijd, zonder dat je het doorhebt, nog steeds kunnen doorwerken in je dagelijks leven. En hoe je, juist door te begrijpen waar die patronen vandaan komen, nieuwe ruimte kunt maken. Waarom lukt het dan niet?

Wanneer het oude zich opnieuw afspeelt

Sommige patronen zijn zó hardnekkig, dat het voelt alsof ze sterker zijn dan jijzelf. En op een bepaalde manier zijn ze dat ook — omdat ze niet in het hier en nu zijn ontstaan, maar ergens veel eerder.

Een coachklant vertelde dat ze opnieuw ‘ja’ had gezegd tegen een taak waar ze eigenlijk geen ruimte voor had. “Ik hoorde mezelf het zeggen en dacht direct: waarom doe ik dit weer?”
In ons gesprek werd duidelijk dat het niet ging om tijdgebrek, maar om een oude overtuiging: ik moet me bewijzen om er te mogen zijn. Een patroon dat haar als kind hielp — en haar nu uitputte.

Je innerlijk kind – een vergeten maar bepalende kracht

Zoals auteur en therapeute Hannah Cuppen helder beschrijft in haar werk over hechting en het innerlijk kind: we dragen allemaal een innerlijke gevoelslaag met ons mee — gevormd door vroegere ervaringen, overtuigingen en behoeften, die ons gedrag in het hier en nu nog onbewust kunnen beïnvloeden.

Een onbewuste onderstroom

Het innerlijk kind leeft in ons lichaam, ons zenuwstelsel, onze automatische reacties. Het is die laag in jou die snel schrikt, zich schaamt, zich verantwoordelijk voelt of bang is om afgewezen te worden.

Je volwassen hoofd weet misschien: “Ik mag grenzen stellen.” Maar je innerlijke kind voelt iets heel anders: “Als ik dit doe, raak ik de verbinding kwijt.”

Gevoelig voor triggers

Een opmerking van een collega. Een blik van je leidinggevende. Het gevoel dat iemand op je wacht of iets van je verwacht.
Op het eerste gezicht kleine dingen, maar ze kunnen iets ouds raken: de overtuiging dat je niet goed genoeg bent, dat je moet zorgen, dat je geen ruimte mag innemen.

Zonder dat je het doorhebt, wordt je gedrag dan niet langer gestuurd door je volwassen ik, maar door het kind in jou dat zich probeert te beschermen.

Automatische reacties onder stress

Juist onder druk of spanning wordt het innerlijk kind extra actief. Want in stress schakelt je lichaam over op overleven: vechten, vluchten of bevriezen. Niet op basis van logica, maar van gewoonte. Van oude sporen in je systeem.

Je merkt het bijvoorbeeld aan:

• direct ‘ja’ zeggen zonder eerst te voelen wat jij wilt;

• je terugtrekken en niets meer zeggen;

• het gevoel dat je het alleen moet oplossen;

• schaamte, schuld of angst die ineens de overhand nemen.

Je volwassen zelf weet vaak beter, maar komt er op dat moment niet meer tussen. Je systeem kiest voor de snelste, bekendste route: de oude overlevingsstrategie van het kind in jou.

Die reactie is niet fout — het is je lichaam dat je probeert te beschermen. Maar wat je ooit hielp, zit je nu vaak in de weg. En het bewust leren herkennen daarvan is een eerste, krachtige stap richting verandering.

Van overleven naar aanwezigheid

Wat je nodig hebt, is geen nóg beter plan, nóg meer controle of nóg een boek.
Wat je nodig hebt, is erkenning voor die oude wond.

Een blik naar binnen die zegt: “Natuurlijk is dit lastig. Je hebt ooit, vanuit zelfbescherming, een manier gevonden om om te gaan met een gemis.”
Misschien wilde je vooral gezien of erkend worden, of erbij horen. En dus ontstond er een deel in jou dat zich aanpaste: de pleaser, de harde werker, de redder, of het kind dat vooral stil en verantwoordelijk was.

In Voice Dialogue noemen we dat subpersonen — delen in jou die zijn ontstaan met een positieve intentie. Als kind was dit jouw oplossing om liefde of veiligheid te ervaren.
Maar als deze delen op volwassen leeftijd nog steeds aan het roer staan, kost dat vaak meer dan het oplevert. Je raakt bijvoorbeeld uitgeput van het pleasen, of verliest het contact met wat je zélf nodig hebt.

Door daar bewust van te worden, ontstaat ruimte. Je krijgt taal om te reflecteren: Wat doe ik eigenlijk? Wat gebeurt er in mij? En dan kun je gaan herkennen dat je een keuze hebt. Je hóeft niet langer automatisch te reageren vanuit dat oude patroon.

Je ontdekt dat er ook een ander deel in jou bestaat — een innerlijke mentor of liefdevolle ouder — die kan afstemmen op wat jij nu werkelijk nodig hebt.

Maar verandering begint niet alleen met een nieuwe keuze.
Ze begint ook met stilstaan bij wat ooit pijn deed. Met toelaten wat je lang hebt weggeduwd: verdriet, angst, gemis.
Door dat niet langer uit de weg te gaan, maar het liefdevol te erkennen, ontstaat heling.
Dán komt de volwassen, bewuste laag in jou naar voren.
Niet vanuit overleven, maar vanuit aanwezigheid.
Dáár begint de werkelijke beweging.

Oefening – In gesprek met jezelf

Neem even de tijd. Adem. En voel terug naar een moment waarop je ‘ja’ zei terwijl je eigenlijk ‘nee’ voelde. Of waarin je jezelf voorbijliep. Misschien iets kleins, of juist iets dat je nog bezighoudt.

Stel jezelf dan rustig deze vragen. Je kunt ze overdenken of opschrijven — intuïtief, zonder oordeel, gewoon om te luisteren naar wat er vanbinnen leeft:

• Wat deed ik op dat moment wat ik eigenlijk niet wilde doen?

• Wat voelde ik in mijn lichaam?
  (Was er druk op mijn borst, spanning in mijn kaken, een knoop in mijn maag?)

• Wat was mijn automatische reactie?
  (Pleasen? Zwijgen? Doorgaan? De ander geruststellen?)

• Als ik heel eerlijk ben: waar voelde ik me op dat moment als een kind?
  (Niet gehoord, verantwoordelijk voor de ander, bang om afgewezen te worden…?)

• Welke oude overtuiging kwam er mee?
  (Bijv. “Ik moet aardig gevonden worden”, “Ik moet het alleen doen”, “Ik mag geen ruimte innemen”)

• Wat had ik als kind graag willen horen op zo’n moment?
  (Bijv. “Je mag rusten.” “Je bent goed genoeg.” “Je hoeft het niet alleen te doen.”)

• Wat heeft mijn volwassen ik nu nodig om goed voor mezelf te zorgen — juist als het spannend wordt?

Alles wat je voelt is welkom. Je hoeft niets op te lossen — alleen te luisteren.

Tot slot

Oude patronen zijn taai. Niet omdat jij tekortschiet, maar omdat ze ooit nodig waren. Ze waren een manier om liefde te krijgen, erbij te horen, te overleven.

Maar je bent nu volwassen. Je mág het anders doen.
Zonder die oude stemmen weg te duwen, maar juist door ze te begrijpen.

En misschien merk je: juist in stressvolle situaties schiet je weer in die oude reflex. Dat is geen terugval, maar een uitnodiging. Om te vertragen. Te voelen. En jezelf opnieuw de vraag te stellen:

Wie wil ik zijn op dit moment? Het bange kind? Of de volwassene die liefdevol de leiding neemt?

Je bent niet zwak omdat je dit niet zomaar verandert.
Je bent moedig, omdat je durft te kijken naar wat eronder ligt.
En je bent vrijer dan je denkt.

Mijn werkwijze – werken met wat onder de oppervlakte speelt

In mijn begeleiding werk ik met wat zich aandient aan de buitenkant, én met wat daaronder voelbaar wordt. Niet alleen in gedachten, maar ook in lichaamstaal, emoties, overtuigingen, gedrag. Vaak liggen daar patronen die ooit helpend waren, maar die je nu belemmeren.

Ik werk onder andere met:

• Voice Dialogue – om te ontdekken welke innerlijke stemmen (zoals de pleaser of de perfectionist) jouw gedrag aansturen en wat hun positieve intentie is;

• Transactionele Analyse (TA) – om inzicht te krijgen in oude patronen én hoe je vanuit je volwassen IK nieuwe keuzes kunt maken.

Bij vragen over familie- of hechtingsdynamiek werk ik vanuit de systemische laag.
We kijken samen wat er speelt in de onderstroom: wat je mogelijk meedraagt uit eerdere relaties of je gezin van herkomst.
Bij meer complexe vraagstukken verwijs ik naar een therapeut en/of denk met je mee wat passend voor jou is. Ik heb een fijn netwerk van gespecialiseerde collega’s.

Kenmerkend voor mijn werkwijze: praktische stappen combineren met aandacht voor de onderstroom — altijd afgestemd op jouw vraag, jouw situatie en jouw tempo.